Nowoczesne technologie szkieł fotochromowych znacząco odbiegają od swoich poprzedników szybkością reakcji na światło, jakością wykonania, wachlarzem dostępnych kolorów barwienia oraz powłok dodatkowych.
Szkła fotochromowe to technologia, która od lat zdobywa serca użytkowników okularów. Są to specjalistyczne soczewki okularowe, które automatycznie przyciemniają się na słońcu i rozjaśniają w pomieszczeniach. Działanie to jest możliwe dzięki znajdującej się na powierzchni szkła cienkiej warstwie związków chemicznych (np.: organiczne związki spiropyranowe, naftopirany), które reagują reagują na promieniowanie ultrafioletowe (promieniowanie UV).
Proces zmiany zabarwienia jest więc reakcją chemiczną.
Jak to działa? Krok po kroku:
- W pomieszczeniach, gdzie ilość promieniowania UV jest minimalna, cząsteczki pozostają w stanie nieaktywnym. Szkła pozostają bezbarwne – nie absorbują światła w określonym zakresie.
- Po ekspozycji na promieniowanie UV cząsteczki przechodzą w stan aktywny. Następuje zmiana struktury związków chemicznych, co prowadzi do powstania barwników absorbujących światło.
- Proces jest odwracalny. Zmniejszenie natężenia promieniowania UV powoduje, że cząsteczki stopniowo przechodzą w stan nieaktywny, a szkła odzyskują przejrzystość.
Reakcja zachodząca w szkłach fotochromowych jest zależna od temperatury otoczenia i intensywności oświetlenia.
Im większe natężenie promieniowania UV tym mocniejsze zabarwienie szkieł fotochromowych. Jest to zwłaszcza zauważalne w górach (im wyżej się znajdujemy tym większa ekspozycja na promieniowanie UV). Intensywność oraz szybkość zmiany zabarwienia zmienia się również z temperaturą otoczenia. W cieplejszym środowisku cząsteczki poruszają się szybciej, co sprzyja łatwiejszemu odbarwianiu się szkieł fotochromowych.
Oznacza to, że w niskich temperaturach (zimą) mogą mieć problem z odbarwieniem, za to szybko będą reagować w upalne lato. Fotochromowe soczewki okularowe działają najefektywniej w temperaturze zbliżonej do +23°C.
Szkła fotochromowe zapewniają ochronę przed promieniowaniem UV.
Nadmierna ekspozycja na słońce może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia naszych oczu. Spędzając czas na zewnątrz, zwłaszcza na wycieczce w górach lub przebywając nad wodą, powinniśmy pamiętać o właściwej ochronie przeciwsłonecznej. Szkła fotochromowe blokują 100% promieniowania UVA oraz UVB niezależnie od stopnia i koloru zabarwienia.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze szkieł fotochromowych?
- Wstępna absorbcja. Ze względu na mechanizm działania szła fotochromowe nigdy nie będą całkowicie przeźroczyste. W warunkach braku ekspozycji na promieniowanie UV posiadają wstępną absorbcję na niskim poziomie. Wielkość wstępnego zabarwienia jest zależna od typu fotochromu, użytej technologii oraz koloru barwienia. Nowoczesne technologie szkieł fotochromowych cechują się niskim zabarwieniem wstępnym na poziomie ok 4-8%. Warto zwrócić uwagę na fakt, że większe wstępne zabarwienie nie oznacza, że szkła będą się barwić mocniej na słońcu.
- Kolor barwienia. Najczęściej wybieranymi kolorami barwienia w szkłach fotochromowych jest szary oraz brąz ze względu na ich uniwersalność i łatwość w dopasowaniu do oprawy okularowej. Obecnie wybór kolorów jest znacznie bogatszy i najczęściej obejmuje: szary, brąz, zieleń, niebieski. Wraz z kolorem barwienia zmienia się wartość wstępnej i maksymalnej absorbcji światła. Każdy z kolorów posiada unikalne właściwości, które sprawdzają się w różnych warunkach oświetlenia. Dla przykładu kolor brązowy szkieł fotochromowych będzie znacznie bardziej podnosił kontrast oraz głębię widzenia w porównaniu do barwy szarej.
- Rodzaj soczewki fotochromowej. Nowoczesne technologie soczewek fotochromowych obejmują kilka podtypów, dzięki czemu można dokładniej dostosować rodzaj fotochromu do indywidualnych potrzeb wzrokowych. Różnią się od siebie nie tylko wielkością absorbcji wstępnej i maksymalnej, ale również szybkością zmiany zabarwienia oraz obecnością dodatkowych powłok na powierzchni szkła. Aktualnie można wybierać pomiędzy klasyczną formą szkła fotochromowego a funkcjami dodatkowymi jak np. szybsza zmiana zabarwienia, obecność powłoki typu Mirror, zmiana zabarwienia za szybą samochodu.
Jaki rodzaj szkieł fotochromowych wybrać?
Typ oraz kolor szkieł fotochromowych powinniśmy wybierać, biorąc pod uwagę styl życia oraz codzienne aktywności. Dla przykładu kierowca samochodu najlepszy kontrast oraz komfort użytkowania uzyska w szkłach fotochromowych w kolorze brązowym lub zielonym, z technologią pozwalającą na zaciemnianie się również za przednią szybą samochodu. Frontowa szyba w samochodzie blokuje większość promieniowania UV, na które są najbardziej czułe klasyczne technologie szkieł fotochromowych.
Osoby z nadwrażliwością na światło na pewno docenią zalety szkieł fotochromowych. W przypadku umiarkowanej i silnej wrażliwości na światło warto zwrócić uwagę na szkła o większym wstępnym zabarwieniu. Dzięki temu szkła fotochromowe będą działać również przy ostrym, sztucznym świetle, jakie często występuje w zamkniętych pomieszczeniach. Aby skutecznie ograniczyć ilość transmitowanego przez okulary światła warto wybrać szarą barwę fotochromu (zapewnia naturalne odwzorowanie kolorów, równomiernie redukuje natężenie światła dla każdej długości fali świetlnej). Dodatkowo, szkła fotochromowe w kolorze szarym często przybierają ciemniejsze zabarwienie maksymalne w porównaniu do pozostałych barw. Istotny będzie również wybór odpowiednich opraw, wskazane są: szeroki zausznik i dopasowana tarcza oprawy.
Dostępność barwień specjalistycznych sprawia, że szkła fotochromowe są odpowiednim wyborem dla osób aktywnych, uprawiających sport na świeżym powietrzu. Na szczególną uwagę zasługuje kolor żółty oraz pomarańczowy, które w największym stopniu podnoszą kontrast widzenia. Poprzez adaptację do natężenia światła redukują efekt olśnienia i dopasowują się do warunków panujących na zewnątrz. Ich działanie docenią zwłaszcza rowerzyści, osoby uprawiające jogging oraz piesze wycieczki po górach. Ze względu na zmianę percepcji barw i większe zabarwienie wstępne (kolor żótły ok 17%, kolor pomarańczowy ok 40%) nie są polecane jako podstawowa para okularów korygujących wadę wzroku.
Ograniczenia szkieł fotochromowych.
Choć szkła fotochromowe oferują dużą wygodę, mają też pewne ograniczenia:
- należy rozważnie wybrać typ szkieł fotochromowych – nie każdy będzie zabarwiał się wewnątrz pojazdu
- czas reakcji jest zależny od warunków atmosferycznych i temperatury
- nie na każdy materiał, z jakiego są wykonane soczewki okularowe można nałożyć powłokę fotochromową (dotyczy to zwłaszcza szkieł wysokoindeksowych)
- nie zastąpią w pełni okularów przeciwsłonecznych – szczególnie przy bardzo dużym nasłonecznieniu i odbiciach od śniegu, wody
- warto również pamiętać, że intensywność zabarwienia może się stopniowo zmniejszać wraz z upływem czasu i eksploatacją
Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi reklamy.